مهم‌ترین ویژگی‌های اندروید ۱۱ که باید از آن‌ها باخبر باشید

نسخه ۲۰۲۰ سیستم عامل اندروید گوگل –که این‌بار اندروید ۱۱ نام گرفته- همین حالا نسخه‌ای باثبات شده و به صورت رسمی در دسترس عموم قرار گرفته است. هرکسی که یکی از موبایل‌های پیکسل گوگل را در اختیار داشت جزو نخستین افرادی بود که به‌روزرسانی اندروید ۱۱ را دریافت کرد و سپس تولیدکنندگانی مانند وان‌پلاس، شیائومی و ریلمی نیز به انتشار آن برای کاربران خود پرداختند.

خوب یا بد، اندروید ۱۱ ظاهر و احساسی بسیار شبیه به اندروید ۱۰ دارد. به این ترتیب، احتمالا نخستین باری که آن را به اجرا در می‌آورید متوجه تمام تغییرات نشوید. به همین خاطر در این مقاله، به شکلی مفصل به بررسی قابلیت‌های موجود در آخرین ورژن از سیستم عامل گوگل می‌پردازیم تا زمانی که به‌روزرسانی آن برای موبایل هوشمندتان منتشر شد، به خوبی بدانید با چه چیزی طرف حساب هستید.

نکته‌ای که باید در ذهن داشت اینست که این مقاله تمام قابلیت‌های جدید را پوشش نمی‌دهد. گوگل تغییرات کوچک و بزرگ بسیار زیادی در هر نسخه از سیستم عامل اندروید به وجود می‌آورد و بخش اعظمی از آن‌ها به صورت خاص برای توسعه‌دهندگان تدارک دیده شده‌اند و نه کاربران عادی. بنابراین به لیست کردن برخی از برجسته‌ترین قابلیت‌هایی پرداخته‌ایم که به صورت مستقیم کاربران را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

نوتیفیکیشن‌های مکالمات

در اندروید ۱۰، کشوی نوتیفیکیشن‌ها، تمام اعلانات شما را شامل شده و آن‌ها را فهرست‌وار به نمایش در می‌آورد. در بالای این لیست، برخی اپلیکیشن‌ها اولویت بیشتری دارند اما دقیقا مشخص نیست که چه چیزی این اولویت‌ها را تعیین می‌کند. از طرف دیگر، اعلانات کم‌اهمیت دیگر به یک بخش «سایلنت» انتقال می‌یابند و یعنی هیچ صدای هشداری به گوش‌تان نخواهد رسید.

در اندروید ۱۱ این سیستم تغییر کرده. حالا نوتیفیکیشن‌ها در سه‌ دسته‌بندی کلی جای می‌گیرند: مکالمات، هشدارها و سایلنت. در بخش مکالمات، مشخصا نوتیفیکیشن‌های مربوط به مکالمات شما در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها نمایش داده می‌شود. از سوی دیگر، در این بخش شاهد پیام‌های دایرکت در اپلیکیشن‌هایی مانند اینستاگرام نیز خواهید بود.

در این بخش، می‌تواند اولویت‌بندی مکالمات و اپلیکیشن‌ها را نیز به صورت دستی تعیین کرد. بنابراین می‌توانید تعیین کنید که برای مثال نوتیفیکیشن‌های پیغام‌های مادرتان بیشتر از فلان دوست‌تان اولویت داشته باشد. اساسا تمام هدف این بوده که نوتیفیکیشن‌های مربوط به مهم‌ترین تعاملات زندگی روزمره را از دست ندهید و همواره متوجه‌شان شوید.

از سوی دیگر، بخش‌های هشدارها و سایلنت همان‌جوری کار می‌کنند که در اندروید ۱۰ پیاده‌سازی شده بودند. ضمنا می‌توانید به آسانی نوتیفیکیشن‌های اپلیکیشن‌هایی خاص را بی‌صدا کنید و در این صورت، اعلانات مورد نظر به درون بخش ساینت فرستاده می‌شوند. در اندروید شما اساسا بیشتر از هر زمان دیگر بر اعلانات دریافتی خود کنترل دارید.

تاریخچه اعلانات

برای همه ما پیش آمده است: یک نوتیفیکیشن سر از نوار بالای نمایشگر در می‌آورد و به شکلی ناخودآگاه آن را به یک سمت سوایپ می‌کنیم. بعد با خودمان فکر می‌کنیم «احتمالا نباید این کار را می‌کردم». اما دیگر دیر شده است. نوتیفیکیشن محو شده و راهی برای بازگشت آن وجود ندارد.

اما در اندروید ۱۱ چنین اتفاقی نخواهد افتاد. یک قابلیت جدید به شما اجازه می‌دهد که تک‌تک نوتیفیشکن‌های موبایل در ۲۴ ساعت اخیر را ذخیره کنید. سپس می‌توانید لیست نوتیفیکیشن‌ها را مرور کنید، نوتیفیکیشنی که به اشتباه سوایپ کرده‌اید را بیابید و ببینید چه چیزی از دست‌تان رفته است.

متاسفانه این قابلیت تاریخچه اعلانات به صورت پیش‌فرض فعال نیست و باید با سر زدن به تنظیمات سپس Apps & Notifications سپس Notifications، گزینه Notification History را فعال کنید. حواستان باشد که روند ذخیره‌سازی نوتیفیکیشن‌ها تا پیش از فعال‌سازی این قابلیت آغاز نمی‌شود. یعنی بعد از فعال‌سازی آن، حداقل ۲۴ ساعت طول می‌کشد تا نخستین نوتیفیکیشن‌ها ذخیره شوند و به نوتیفیکیشن‌ها پیشین دسترسی نخواهید داشت.

حباب چت‌ها در اندروید ۱۱

احتمالا خودتان متوجه موضوع شده باشید، اما گوگل اندروید ۱۱ را به گونه‌ای طراحی کرده که تماما روی مکالمات و تعاملات متمرکز است. بنابراین بزرگ‌ترین تغییرات سیستم عامل مرتبط با نوتیفیکیشن‌ها، اپلیکیشن‌های پیام‌رسان و دیگر سیستم‌های مکالماتی هستند.

حباب‌های چت برای نخستین بار در اندروید ۱۰ ظاهر شدند. اما به دلایلی نه‌چندان واضح، گوگل اولویت چندانی به آن‌ها نداد و حباب‌ها بعد از انتشار نسخه نهایی و با ثبات، در پس‌زمینه محو شدند. اما حالا در اندروید ۱۱، شاهد بازگشت حباب‌های چت هستیم که اتفاقا این بار در مرکز توجه‌ها قرار گرفته‌اند.

اگر تا به حال از فیسبوک مسنجر روی اندروید استفاده کرده باشید، از قبل می‌دانید که حباب‌های چت چطور کار می‌کنند. در این پیام‌رسان، یک حباب چت در بالای نمایشگر موبایل ظاهر می‌شود و تقریبا سایر اپلیکیشن‌ها را پوشش می‌دهد. با یک ضربه کوچک روی آیکن می‌توانید چت مورد نظر را باز کنید و با تکرار همین عمل، دوباره چت به شکل حبابی در می‌آید. زمانی هم که کارتان با آن مکالمه تمام شود می‌توانید حباب چت را کامل ببندید تا مکالمه بعدی آغاز شود.

همین رویکرد در تمام سیستم عامل اندروید ۱۱ نیز در پیش گرفته شده و تنها تفاوت برجسته اینست که حالا با تمام اپلیکیشن‌های پیام‌رسان سازگاری دارد و نه فقط مسنجر فیسبوک یا هر اپلیکیشنی که طراحی مشابه دارد.

ضبط تصویر

در حال حاضر انبوهی از اپلیکیشن‌های مختلف در گوگل پلی استور می‌یابید که از محتویات نمایشگر موبایل شما فیلم‌برداری می‌کنند. بنابراین قابلیت مشابهی که گوگل در اندروید ۱۱ تعبیه کرده به طور یقین خیلی دیر از راه رسیده، ولی همچنان هیجان‌انگیز به نظر می‌رسد. در حداقلی‌ترین حالت ممکن، محبور به دانلود یک اپلیکیشن کمتر خواهید بود.

تمام ماجرا بسیار ساده است و در عین سادگی، تمام نیازهایتان برطرف می‌شود. اگر هم نیازمند ضبط ویدیو به شکلی پیشرفته‌تر باشید، همواره می‌توانید از اپلیکیشن شخص ثالث محبوب‌تان استفاده کنید. اما به طور کلی می‌توان گفت که قابلیت اندروید ۱۱ نیاز اکثر کاربران عادی را برطرف خواهد کرد.

کنترل مدیا

اگر روی موبایل اندروید ۱۰ خود مشغول پخش موسیقی باشید، یک موزیک پلیر در بالای کشوی نوتیفیکیشن‌ها قابل مشاهده است. همین بخش در اندروید ۱۱ حالا در رزرو مکالمات است و بنابراین مدیا پلیر نیازمند جابه‌جایی بوده است. گوگل هم تصمیم گرفته که مدیا پلیر را به Quick Settings ببرد.

از آنجایی که کنترلر مدیا واقعا یک نوتیفیکیشن نیست، رویکرد جدید حالا بیشتر منطقی جلوه می‌کند. کنترلر مدیا در حقیقت یک ابزار یا حتی یک مینی اپلیکیشن است.

اکنون وقتی کشوی نوتیفیکیشن را به پایین می‌کشید، مدیا کنترلر ابعادی بسیار کوچک خواهد داشت. این مدیا کنترلر اپلیکیشن مربوطه را به همراه کاور موزیک، کنترل‌های ساده و اینکه کدام سیستم در حال پخش مدیا است نشان می‌دهد. اگر کشو را یک‌بار دیگر پایین بکشید، اعلان ابعادی بزرگ‌تر خواهد یافت و اطلاعات تکمیلی‌تر را نمایش می‌دهد.

جوازهای یک‌بار مصرف و ریست خودکار

بر هیچکش پوشیده نیست که گوگل در چند سال به خاطر بی‌توجهی به حریم شخصی و امنیت کاربرانش، مورد اتهامات فراوان قرار گرفته است. خوشبختانه اندروید ۱۱ کنترل بیشتر بر حریم شخصی و امنیت را در اختیار کاربران قرار می‌دهد و بسیاری از نگرانی‌های قبلی را برطرف می‌کند.

برجسته‌ترین کاری که اپل در این راستا انجام داده، قابلیتی جدید به نام «جوازهای یک‌بار مصرف» است. هنگامی که شما یک اپلیکیشن را برای نخستین بار نصب می‌کنید، اندروید ۱۰ از شما می‌خواهد  که یک جواز همیشگی به آن بدهید، یا جوازهای لازم را تنها زمانی بدهید که در حال استفاده از آن هستید یا اینکه اصلا جوازی ندهید. این گامی بزرگ به سمت بهبود شرایط بود و حالا می‌توانید در اندروید ۱۱، جوازهای موقتی و یک‌بار مصرف صادر کنید و فقط برای یک دفعه به استفاده از اپلیکیشن دلخواه‌تان بپردازید.

به این ترتیب هر زمانی که جواز یک‌بار مصرف صادر می‌کنید، به محض بسته شدن اپلیکیشن، اندروید جوازها را باطل می‌کند. به صورت مشابه، اندروید ۱۱ حالا قادر به «ریست خودکار» اپلیکیشن‌هایی است که برای مدتی طولانی از آن‌ها استفاده نکرده‌اید. مثلا اگر دسترسی به لوکیشن را در اختیار اپلیکیشنی قرار داده باشید که برای مدتی طولانی از آن استفاده نکرده‌اید، اندروید به صورت اتوماتیک آن جواز را باطل می‌کند تا اطلاعات‌تان به شکلی بیهوده در دست سازندگان اپلیکیشن‌ها نیفتد. از طرف دیگر، دفعه بعدی که اپلیکیشن را باز می‌کنید مجددا باید به تایید جوازها بپردازید.

زمان‌بندی حالت تاریک

وقتی گوگل اعلام کرد که حالت تاریک بالاخره به اندروید ۱۰ می‌آید، بسیاری از کاربران شدیدا هیجان‌زده شدند. با این همه، تمام کار به شکلی بسیار ساده پیاده‌سازی شده بود: یا حالت تاریک را فعال می‌کردید یا غیر فعال. از طرف دیگر، پوسته‌های اندروید سایر تولیدکنندگان به کاربران اجازه می‌دادند که زمان و دلیل فعال‌سازی حالت تاریک را مشخص سازند.

با اندروید، کاربران حالا قادر به زمان‌بندی فعال‌سازی حالت تاریک براساس یک یا دو معیار مختلف هستند. مثلا می‌توانید حالت تاریک را به‌گونه‌ای زمان‌بندی کنید که با غروب آفتاب فعال و با طلوع آفتاب غیر فعال شود. همینطور می‌توانید زمان‌بندی دلخواه برای فعال‌سازی حالت تاریک به سیستم بدهید.

به‌روزرسانی‌های اندروید ۱۱ از طریق پلی استور

هر سال گوگل آخرین ورژن از سیستم عامل اندروید را منتشر می‌کند. هر ماه نیز شاهد انتظار آخرین پچ‌های امنیتی اندروید هستیم. هر دو به‌روزرسانی اما نه از طرف گوگل، بلکه از طرف اپراتورهای مخابراتی یا تولیدکنندگان موبایل به دست مشتریان می‌رسند. به همین خاطر، برخی موبایل‌ها با سرعتی بسیار بسیار بالا به‌روزرسانی‌ها را دریافت می‌کنند و برخی دیگر یا این آپدیت‌ها را خیلی دیر دریافت می‌کنند یا اصلا به دست‌شان نمی‌رسد.

برای مقابله با این مشکل، گوگل به‌روزرسانی‌های سیستم عاملی را به گوگل پلی استور می‌آورد و با دور زدن اپراتورها و تولیدکنندگان، خودش آن‌ها را به دست همه کاربران می‌رساند. البته این رویکرد آنقدرها که ممکن است تصور کنید تمام و کمال نیست و رویه انتشار به‌روزرسانی‌ها را به کل دگرگون نمی‌کند، اما با این متد برخی از حفره‌های امنیتی مهم به راحتی برطرف می‌شوند یا گوگل به آسانی به برخی ابعاد خاص سیستم اندروید رسیدگی می‌کند.

این کار در نهایت اتفاقی خوب است، چون موبایل‌های اندرویدی را امن‌تر و به‌روزتر نگه می‌دارد، حتی اگر تولیدکنندگان اصلی یک دستگاه، کاملا بیخیال پشتیبانی از آن شده باشند.

پیشنهاد اپ (در انحصار موبایل‌های پیکسل)

این قابلیت واقعا باحال است اما متاسفانه حداقل اکنون در انحصار موبایل‌های پیکسل خود گوگل باقی مانده است. بعید نیست که گوگل در نهایت این قابلیت را در دسترس خریداران موبایل‌های دیگر قرار دهد، اما از آن‌جایی که ذاتا نیازمند پیکسل لانچر است، آنقدرها محتمل نیست که سایر تولیدکنندگان از آن در فرم کنونی‌اش استفاده کنند.

اگر یک موبایل پیکسل با اندروید ۱۱ داشته باشید، می‌توانید به هوش مصنوعی گوگل اجازه دهید که اپلیکیشن‌های حاضر در داک را به صورت هوشمندانه کنترل کند. اندروید از فاکتورهای گوناگون استفاده خواهد کرد تا تشخیص دهد که در هر برهه از روز، کدام ۵ اپلیکیشن برایتان بیشتر از هر چیز دیگر کاربردی خواهد بود. بنابراین اپلیکیشن‌ها به صورت مداوم تغییر می‌کنند و هدف غایی اینست که اپلیکیشن مورد نظرتان، پیش از اینکه اصلا به فکر باز کردنش بیفتید آماده به کار باشد.

البته که گوگل به شما اجازه می‌دهد تا برخی اپلیکیشن‌های ناکارآمد را کنار بگذارید. اگر هم اصلا از چنین قابلیتی خوش‌تان نمی‌آید، می‌توانید آن را کامل غیر فعال کنید. در هر صورت این هم یکی از ویژگی‌های جالب اندروید ۱۱ است که می‌تواند زندگی مردم را اندکی آسان‌تر از قبل کند.

Voice Access مفاهیم را بهتر درک می‌کند

کاربرانی که مشکلات حرکتی دارند از مدت‌ها پیش از قابلیتی درون اندروید به نام Voice Access بهره‌مند شده‌اند. با روشن کردن این ویژگی‌، اساسا می‌توانید به موبایل‌ اندرویدتان بگویید چه کند و صدایتان به کمک دستیار صوتی Google Assistant شناسایی خواهد شد.

در اندروید ۱۰، عددهای مشخصی روی المان‌های مختلف روی تصویر قرار می‌گرفت و نخست باید آن المان‌ها را با صدا فعال می‌کردید. برای مثال هنگام استفاده از اپلیکیشن توییتر با فرمان صوتی «Tap 4» می‌توانید یک توییت جدید ایجاد کنید. اکنون اما رویه ساده‌تر شده و کاربر می‌تواند خیلی راحت بگوید «توییتر را باز کن، یک توییت جدید ایجاد کن». به این ترتیب تعاملات کاربران با دستگاهی شکلی‌ طبیعی‌تر و روان‌تر به خود خواهد گرفت.

اگرچه این قابلیت تنها برای اقلیتی اندک از کاربران کاربردی به حساب می‌آید، اما نشان می‌دهد که گوگل دسترس‌پذیری درون سیستم عامل اندروید را حسابی جدی گرفته است.